ترازهای سررسیدی
مستند تکمیلی امکانات نسخه 8.02
در نسخه‌های قبلی، در تراز نهادهای دریافت و پرداخت، مبالغ گردش و مانده با مقایسه‌ی تاریخ سررسید رخدادها با یک محدوده‌ی تاریخ (جزء پارامترهای گزارش) تفکیک می‌شدند. فیلدها از گونه‌های گردش و مانده‌ی بدهکار و بستانکار و مانده‌ی بدهکار مثبت و بستانکار مثبت بودند که به انواع زیر تفکیک می‌شدند:
- فاقد سررسید – سرجمع رخدادهای فاقد تاریخ سررسید
- سررسید گذشته – سرجمع رخدادهایی که تاریخ سررسید آنها پیش از شروع محدوده‌ی گزارش باشد
- سررسید شده – سرجمع رخدادهایی که تاریخ سررسید آنها در محدوده‌ی گزارش باشد
- سررسید آینده – سرجمع رخدادهایی که تاریخ سررسید آنها پس از پایان محدوده‌ی گزارش باشد
- جمع همه‌ی موارد فوق – گردش و مانده‌ی تفکیک نشده
اگر محدوده‌ی تاریخ سررسید گزارش تعیین نشود (شروع و پایان محدوده خالی باشند – از ابتدا تا انتها)، همه‌ی رخدادهایی که دارای تاریخ سررسید هستند، "سررسید شده" فرض می‌شوند و تفکیک صرفا به فاقد سررسید و سررسید شده انجام می‌شود. به همین ترتیب اگر تاریخ شروع تعیین شده باشد، "سررسید گذشته" و اگر تاریخ خاتمه تعیین شده باشد، "سررسید آینده" نیز خواهیم داشت.
این گونه از تراز را از این پس تراز سررسیدی می‌نامیم. ترازهای مشابهی را برای حساب‌ها، تفصیلی‌ها و مجموعه‌های آنها پیاده‌سازی کرده‌ایم و مجموعه آیتم‌های مربوط به ترازهای سررسیدی را در منوی "سررسید" قرار داده‌ایم. محتویات این گزارش‌ها، حسب مورد شامل مشخصات کامل حساب‌ها یا تفصیلی‌ها و مجموعه‌ی فیلدهای مبلغ از گونه‌ها و انواع فوق خواهند بود. در صورتی که یکی از سطرهای گزارش حاوی یک حساب یا تفصیلی غیرعملیاتی باشد می‌توان با صدور فرمانی اقدام به احضار تراز سررسیدی از حساب‌ها یا تفصیلی‌های هم‌گروه نمود. مشابه این قابلیت را پیش از این در ترازهای 4 و 8 ستونی هم دیده بودیم.
به این ترتیب در مجموع 3 نوع تراز سررسیدی حاوی حساب‌ها خواهیم داشت (حساب‌ها، حساب‌های یک مجموعه، حساب‌های هم‌گروه) و نیز 3 نوع تراز سررسیدی حاوی تفصیلی‌ها خواهیم داشت (تفصیلی‌ها، تفصیلی‌های یک مجموعه، تفصیلی‌های هم‌گروه). 4 نوع از این ترازها با انتخاب گزینه‌های جدید منوی سررسید قابل دریافت هستند. تراز حساب‌ها یا تفصیلی‌های هم‌گروه از داخل سایر ترازها و با صدور فرمان اختصاصی برروی حساب‌ها یا تفصیلی‌های غیرعملیاتی احضار خواهند شد.
محاوره‌ی ابتدایی این گزارش‌ها از بخش‌های زیر تشکیل شده است: صفحه محتوی برای تعیین سطرهای گزارش بکار می‌رود. محدوده‌ی تاریخ سررسید (که در این گزارش اهمیت زیادی دارد و تفکیک عملیات برحسب وضعیت سررسید بر اساس آن انجام می‌شود) نیز در همین صفحه تعیین می‌شود. یک پارامتر مهم به نام "نحوه ظهور" نیز وجود دارد که یکی از حالت‌های زیر در آن قابل تعیین است:
- حساب‌ها (تفصیلی‌ها)ی فاقد عملیات سررسید شده بازنمایی نشود
- حساب‌ها (تفصیلی‌ها)ی فاقد مانده سررسید شده بازنمایی نشود
- تمام حساب‌ها (تفصیلی‌ها)ی دارای گردش بازنمایی شوند
این پارامتر، تعریف و عملکرد مشخصی دارد. به جز این، محدوده و الگوی کد حساب (یا تفصیلی) نیز در صفحه‌ی محتوی قابل تعیین است. این پارامترها مستقل از محتوای گزارش (مجموعه، هم‌گروه، عادی) اعمال می‌شوند و به این ترتیب مثلا می‌توان از بین حساب‌های هم‌گروه یا تفصیلی‌های یک مجموعه، فقط مواردی که الگوی کد به خصوصی دارند را در گزارش بازنمایی کرد.
تعیین محتوای گزارش در همین صفحه‌ی محتوی و بسته به نوع گزارش به روش‌های مختلفی انجام می‌شود. در تراز سررسیدی حساب و تفصیلی، دریچه‌های آشنایی داریم: گزارش شامل حساب‌های عملیاتی (سطح آخر) / حساب‌های کل / حساب‌های یک سطح خاص – به صورت مشابه برای تفصیلی‌ها و البته تفصیلی‌ها فاقد گزینه‌ی "کل" هستند. در صورتی که حساب‌ها (یا تفصیلی‌ها)ی یک سطح خاص انتخاب شود، شماره سطح در یک دریچه‌ی اختصاصی پرسیده می‌شود. دریچه‌ی آشنای دیگری هم دیده می‌شود: "به علاوه حساب‌ها (تفصیلی‌ها)ی عملیاتی سطوح قبل".
در تراز سررسیدی از حساب‌ها یا تفصیلی‌های یک مجموعه، یک دریچه برای انتخاب مجموعه تعبیه شده است. همانند کاربردهای مشابه قبلی، در کنار دریچه‌ی انتخاب مجموعه یک تکمه برای احضار سازوکار تعریف مجموعه‌ها نیز وجود دارد. در تراز سررسیدی از حساب‌ها یا تفصیلی‌های یک مجموعه، می‌توان با استفاده از تکمه‌های اختصاصی ورق زدن یا ترکیب کلیدهای Ctrl+PgDn/Up گزارش را برای مجموعه‌های قبلی یا بعدی نیز دریافت کرد.
تراز سررسیدی از حساب‌ها یا تفصیلی‌ها هم‌گروه به صورت مستقیم از منوهای سیستم قابل احضار نیستند، بلکه از یک تراز سررسیدی دیگر که سطر تحت مکان‌نما در آن حاوی یک حساب یا تفصیلی غیرعملیاتی باشد احضار می‌شوند (و تراز سررسیدی حساب‌ها یا تفصیلی‌های زیرگروه همان سطر تحت مکان‌نما را بازنمایی می‌کنند). طبیعی است که این گونه از تراز سررسیدی فاقد محاوره‌ی ابتدایی است و عملا دقیقا با همان پارامترهای گزارش مادر بازنمایی می‌گردد. اما می‌توان محاوره‌ی پارامترهای گزارش را با تکمه‌ی مربوط (یا Ctrl+F3) احضار نمود. در صفحه‌ی محتوای محاوره‌ی این گزارش‌ها صرفا یک عبارت ثابت (و غیرقابل تغییر) مثل "شامل حساب‌های زیرگروه (112) دارایی‌های جاری" بازنمایی خواهد شد. بقیه‌ی پارامترها به دلخواه قابل تغییر خواهند بود.
بازگردیم به محاوره‌ی ابتدایی ترازهای سررسیدی؛ صفحه بعدی، "محدوده" است. این صفحه دقیقا مشابه سایر گزارش‌های سررسیدی سیستم است – بسیار شبیه تراز و گزارش‌های 4 ستونی است ولی "پردازش ویژه اسناد افتتاحیه" نیز در آن میسر است. یادآوری می‌کنیم که این پردازش فقط در گزارش‌هایی که از تمام سال‌های مالی اخذ می‌شوند قابل اجرا است و به این معنی است که سندهای اختتامیه و سود و زیان اصولا در گزارش لحاظ نشوند و علاوه بر آن از بین سندهای افتتاحیه فقط سند افتتاحیه نخستین سال مالی لحاظ شود.
صفحه‌ی محدوده در ترازهای سررسیدی مبتنی بر تفصیلی‌ها، مطابق معمول، حاوی برخی دریچه‌های اختصاصی است. دریچه‌ی "ظهور به عنوان" امکان تهیه تراز فقط از عملیات برخی از تفصیلی‌های 1 تا 5 در رخدادهای مالی را به دلخواه فراهم می‌کند. همچنین می‌توان ترتیبی داد که تراز تفصیلی‌ها فقط از عملیات یک حساب خاص محاسبه شود. حساب مزبور می‌تواند از هر سطحی از درخت حساب‌ها انتخاب شود. شکل زیر این صفحه را نشان می‌دهد.
شرایط ترازهای سررسیدی شامل دو مجموعه شرایط است: یکی برروی سطرهای گزارش نهایی و دیگر برروی اسناد و رخدادهای مالی که قرار است در محاسبه‌ی تراز مورد توجه قرار گیرند. در انتها نیز ترتیب را داریم که استاندارد و همانند موارد مشابه قبلی است. نکته‌ی قابل توجه در مورد شرایط گزارش و ترتیب این است که در این گزارش استفاده از همه‌ی فیلدهای گزارش در تنظیم شرایط یا تعیین ترتیب میسر است – حتی فیلدهای سرجمع مبالغ (گردش و مانده به تفکیک وضعیت سررسید یا مجموع).
در حین کار با این گزارش، مجموعه متنوعی از گزارش‌های مرتبط با سطرهای تراز یا گزارش‌هایی که به نحوی با همان پارامترها از حساب یا تفصیلی تحت مکان‌نما قابل ارائه هستند در اختیار قرار خواهند داشت. این گزارش‌ها با تکمه‌ی "ملاحظه" و منوی متصل به آن قابل دریافت هستند. خود تکمه‌ی ملاحظه (همچنین کلید Enter یا Double Click روی سطرها)، گزارشی که طبیعی‌ترین گزارش در ادامه‌ی بررسی محتویات یک سطر است را بازنمایی می‌کند. اگر سطر تحت مکان‌نما حاوی یک حساب یا تفصیلی عملیاتی باشد، گزارش مزبور "تفکیک عملیات حساب یا تفصیلی برحسب تاریخ سررسید" (در همان محدوده تاریخ سررسید و با همان پارامترها) خواهد بود. اگر سطر تحت مکان‌نما حاوی یک حساب یا تفصیلی غیرعملیاتی باشد، گزارش مزبور "تراز سررسیدی حساب‌ها یا تفصیلی‌های زیرگروه" خواهد بود.
در منوی متصل به تکمه‌ی ملاحظه، در ادامه‌ی دو گزارشی که در بالا گفتیم، گزارش‌های خلاصه وضعیت سررسید و تفکیک به مدارک (سرجمع یا گروه‌بندی شده) را خواهیم داشت. همه‌ی این گزارش‌ها (همانند تفکیک و تراز هم‌گروه که پیش از این دیدیم) در همان محدوده‌ی تاریخ سررسید تراز و با همان پارامترها (محدوده و شرایط اسناد) ارائه می‌شوند.
به جز این، گزارش‌های استاندارد و غیرسررسیدی دیگری هم ارائه می‌شوند: ریزعملیات / خلاصه عملیات / دفتر / تفکیک حساب به تفصیلی‌های 1 تا 5 – سرجمع و گروه‌بندی شده / تفکیک تفصیلی به حساب‌ها – سرجمع و گروه‌بندی شده. در بازنمایی گزینه‌های مربوط به تحلیل (تفکیک) حساب به تفصیلی از اطلاعات مفهومی تراز آزمایشی تبعیت شده است (اسامی خاص تفصیلی‌ها با توجه به الگوی کد حساب). منوی متصل به تکمه‌ی ملاحظه با کلیدهای Ctrl+Enter نیز قابل بازنمایی است.
-- پایان
گروه توسعه سیستم‌های مالی نوسا